MỘT THỜI ẤU TRĨ (1) - Đỗ Thành Hưng

            Học viên Học viện KTQS mỗi giai đoạn có một môi trường, một khả năng nhận thức khác nhau. Chúng tôi là học viên khóa 1, ngày mới thành lập, cán bộ, công nhân viên, thầy trò tất cả đều còn bỡ ngỡ. Tôi xin chia sẻ với các khóa sau để các bạn, các em, các cháu biết một thời “ấu trĩ” của chúng tôi từ những ngày đầu ấy. Những chuyện sau tôi kể không nhằm phê phán cá nhân hay tập thể nào. Chuyện đúng sai ta không bàn tới, chỉ để nhớ lại cái thủa ban đầu còn mang tên: Phân hiệu 2 Đại học Bách khoa.  

THẦY  QUẢNG

           Học viên khóa 1 chúng tôi có nhiều thành phần lắm, có anh là lính cuối thời chống Pháp, tuổi gần bốn chục, là sỹ quan. Còn lại là lính nghĩa vụ, hầu hết là hạ sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp. Các anh học bổ túc từ nhiều nguồn khác nhau , có anh đã học qua trung cấp ở các chuyên ngành dân sự. Bọn tôi đang ở tuổi 17, 18, mới tốt nghiệp cấp 3, binh nhì vừa nhập ngũ.

 Năm thứ nhất học khoa học cơ bản, thầy dạy đều là thầy ở trường bách khoa giảng giúp, các thầy là những thầy giỏi, giàu kinh nghiệm, tuổi đều ngoài ba mươi cả. Sau này đã quen, các thầy có kể là bộ trưởng giáo dục trực tiếp giao nhiệm vụ cho các thầy. Đây là nhiệm vụ tối quan trọng, ngành giáo dục trực tiếp chi viện cho bộ quốc phòng, chi viện thiết thực nhất cho sự nghiệp chống Mỹ cứu nước. Các thầy được nhà trường tuyển chọn và phải thông qua bộ giáo dục.  Đáp ứng đủ yêu cầu mới được cử về giảng dạy ở phân hiệu 2 đại học bách khoa.

Đối tượng học viên thì không đồng đều về mọi mặt. Để đào tạo được đội ngũ kỹ sư cho quân đội, các thầy phải rất nhiệt tình, đầy trách nhiệm trong truyền đạt kiến thức cho chúng tôi. Những khái niệm trừu tượng trong toán, lý, hóa , cơ học lý thuyết . .v..v.. các thầy phải diễn giải từ rất đơn giản, rất cụ thể thì mấy anh lớn tuổi mới hiểu kịp. Tỷ dụ: một ý trong định luật Pecnuli  thầy nói:

- Các đồng chí thấy nước chảy ở nơi suối rộng tới nơi suối hẹp (nhỏ lại) thì nước chảy nhanh và mạnh hơn không?

Cả lớp đồng thanh :

- Có ạ!                        

- Như vậy chất khí hay chất lỏng đi từ nơi rộng tới nơi hẹp thì tốc độ…? ? ?

Cả lớp lại đồng thanh :

- Tăng lên!

- Trong vật lý, khái niệm rộng hẹp phải hiểu, phải gọi là tiết diện (mặt cắt), đơn vị tính là cm², dm²…Vậy ta có thể phát biểu một ý của định luật là: “Chất khí hoặc chất lỏng chuyển động từ nơi có tiết diện lớn tới nơi có tiết diện nhỏ thì tốc độ... ???”.

Cả lớp đồng thanh :

-  Tăng lên!

Thế là thầy trò cùng hỉ hả…, trò khen thầy giảng dễ hiểu quá! Thầy khen trò thông minh số một!                                                                 

-         … Ta  tiếp tục khảo sát áp suất trong lòng dòng chảy đó…

Cứ như vậy rồi thầy mới khái quát lại thành định luật đầy đủ cho anh em ghi chép…

Các thầy giảng say sưa lắm, quá giờ là chuyện bình thường, nhiều khi quá giờ lớp trưởng không lỡ, không dám nhắc thầy cho nghỉ.

          Bây giờ nghĩ lại thời đó, chúng tôi vừa thương vừa kính trọng những người thầy ở đại học bách khoa đã truyền đạt kiến thức cho chúng tôi quá nhiệt tình, đầy trách nhiệm.        

Thời kỳ đó tôi được chỉ định là cán sự môn hóa, đôi khi có những bài tập chưa tìm ra cách giải tôi phải tới xin thầy gợi ý. Thầy dạy hóa có kể là: bài giảng cho sinh viên bách khoa chỉ một tiết, ở đây thầy phải giảng thành tiết rưỡi, cháy giáo án, quá giờ là thường xuyên ở các môn học.

          Thầy Quảng dạy toán cũng là một thầy như thế. Ấy là một tiết học toán cao cấp,  nghe từ  “toán cao cấp”  mấy anh lớn tuổi và cả chúng tôi thấy mình oai quá! kiến thức được học cao siêu quá ! mới  nghe có sỹ quan cao cấp, nay lại có cả toán cao cấp mới ghê chứ! anh nào cũng khoái lắm. Thầy giới thiệu về hàm vi phân:

          -  X là một hàm số nào đó… tỷ dụ…

Thầy quay xuống, chắc thấy mấy anh lớn tuổi ngồi bàn trên nghệt ra chưa hiểu. Thầy tìm cách đơn giản nhất để diễn tả:

-         Một hàm số nào đó ta đặt tên là x, thì hàm vi phân của nó viết là d(x)      Nếu muốn, các đồng chí đặt tên là gì cũng được.

Thầy nhìn quanh lớp, nhìn ra vườn...

-         Đặt tên là cây tre thì viết d(cây tre), hay d(cây chuối)…

Tiếng một anh nào đó nói hơi to cho đồng đội ngồi bên chưa hiểu:                                                                

-         Nếu muốn thì anh đặt là đê chị nuôi, đê y tá đi.

Thầy đứng trên bục nghe vậy tiếp luôn, miệng nói tay viết: “                                                                           Đê chị nuôi - d(chị nuôi), đê y tá - d(y tá )… cũng được, không sao hết!!!”.

Bọn lính trẻ chúng tôi biết anh này chơi chữ, chơi xấu nên khúc khích cười. Nghe tiếng cười thầy quay lại nhìn lớp, chúng tôi phải bịt miệng nín cười không được. Thầy nhìn lại bảng thấy chữ d(chị nuôi), d(y tá) thầy hiểu ra… thế là thầy quay xuống lớp cười không thành tiếng! Cả lớp được tháo khoán cười nghiêng ngả.

Đấy! Thầy của chúng tôi có lúc say sưa giảng bài quên cả ngữ nghĩa câu từ, miễn sao trò hiểu được bài. Nhờ vậy mà lớp khóa 1 những anh em lớn tuổi mới vượt qua được những khó khăn trong học tập.

Để thúc đẩy khí thế, quyết tâm cao trong học tập, các tiểu đội chia thành tổ ba người nhằm giúp đỡ nhau. Tổ nào, tiểu đội nào cũng phải phấn đấu giành kết quả khá giỏi trở lên, nếu chỉ một, hai người đạt khá giỏi thì một, hai người ấy cũng mất điểm thi đua! Với khẩu hiệu đại đội đề ra là “đoàn kết, hợp đồng,  lập công tập thể”, “dàn hàng ngang cùng tiến” cơ mà! Ở lớp học, bên này có băng rôn: “Bút mực, sách vở là vũ khí, học viên là chiến sỹ!”. Thì bên kia có băng rôn: “Cần cù bù thông minh! Không có việc gì khó”. Cuối lớp treo băng rôn: “Học ngày không đủ, tranh thủ học đêm”. Khí thế thi đua rầm rộ lắm!

          Hơn bốn chục năm sau, anh Nước, Công Sơn, Vũ Huân, tôi, tới thăm thầy Quảng nhân thầy vào Sài Gòn thăm con, thăm cháu. Thầy trò cùng ôn lại kỷ niệm một thời gian khó, vất vả mà hào hứng. Chúng tôi không quên nhắc lại chuyện đê cây chuối, đê chị nuôi, đê y tá của hơn 40 năm trước, thầy trò lại cùng cười nghiêng ngả.                                                            

Viết lại kỷ niệm này, chúng tôi muốn gửi lời tri ân và lòng biết ơn của chúng tôi tới các thầy cô trường Đại học Bách khoa, từng có một thời tận tâm truyền thụ kiến thức cho những người lính chúng tôi đã rời xa đèn sách từ lâu. Các thầy thật là vất vả.

Sài Gòn, ngày 15 tháng 01 năm 2015

                                         Đỗ Thành Hưng B5 - C213 - HVKTQS

        Đt: 0908106399